Biotehnički fakultet predložio rekonstrukciju kompletnog drvoreda u centru
Gljive i truže uništile stablo, Foto: Dragana Šćepanović
15.04.2025. 14:29h
Stablo u kolašinskoj Sibirskoj ulici (IV proleterske), koje je, prema mišljenju građana jedno od najstarijih u centru grada, ne može biti spašeno.
To se navodi u izvještaju dr Jelene Lazarević, fitopatološkinje Centra za šumarstvo Biotehničkog fakulteta Univerziteta Crne Gore.
Na zahtjev Sekretarijata za zaštitu životne sredine, a nakon namjere nadležne opštinske komisije da drvo ukloni, što je izazvalo reagovanja civilnog sektora, dr Lazarević je obavila vizuelni pregled stabla, a urađena je i laboratorijska analiza.
Ona je vrstu stabla, kako je navela, potencijalno odredila kao Tilia platyphyllos Scop. – rana, krupnolisna lipa, ali je objasnila da, s obzirom na to da drvo još nije prolistalo, tu determinaciju treba uzeti s rezervom.
“Drvoredno stablo lipe oštećeno je u potpunosti usljed dejstva gljiva truležnica, prvenstveno izazivača bijele truleži. Trulež je u uznapredovaloj fazi, sva srž stabla je uništena. Nedostaje i kora sa bijelikom na oko dvije trećine obima stabla, u visini od preko 1,9 metara. Zapravo, ostao je tanak prsten bijelike s korom na oko trećine prethodnog obima stabla, debljine oko sedam do osam centimetara, sa zapadne strane stabla. Evidentno je prisustvo bijele truleži, a na osnovu spoljašnjih manifestacija (simptoma) može se zaključiti o značajnom prisustvu gljiva iz roda Ganoderma. Moguće je da su u proces truljenja i propadanja bile uključene i druge vrste gljiva”, navodi u nalazu.
Zbog stepena oštećenosti, kako ona objašnjava, stablo je “izuzetno loših mehaničkih osobina i nije stabilno u odnosu na vremenske nepogode”, te predstavlja rizik po korisnike javnih površina i materijalna dobra zbog mogućnosti pada. Zbog toga je preporučeno uklanjanje sa javne površine.
Drvo u Sibirskoj ulici je za mnoge Kolašince jedno od najstarijih u Kolašinu i, prema podacima nekih lokalnih hroničara, dio prvog urbanog drvoreda u gradu. Navodno je posađeno 1894. godine. Međutim, Lazarević je starost drveta mogla odrediti samo na osnovu okolnog drvoreda, koji je zasađen prije oko 70 godina, i pretpostavljene dimenzije sada oštećenog debla.
Ona smatra i da “stabilizacija tako oštećenog stabla nije svrsishodna”. Podsjeća i da je na urbanim površinama životni vijek drveća kraći, jer su izložena brojnim pritiscima i negativnim uticajima životne sredine.
“Ne ulazeći u uzroke ovakvog trenutnog stanja, stablo nije primjereno ostaviti na javnoj zelenoj površini. Stanovnici Kolašina (NVO sektor) navode emotivnu vezanost i potrebu za očuvanjem ovog stabla, smatrajući da je posebno i najstarije u gradu. Za eventualno očuvanje stabla neophodno je znatno redukovati krošnju obrezivanjem i mehanički stabilizovati deblo. Ovo i dalje ne obezbjeđuje niti garantuje uspjeh, ni bezbjednost, čak ni u toku rada na stablu. Obrezivanje ovakvih stabala i drugi radovi na njima su poslovi visokog rizika, te ih treba obavljati isključivo stručni radnici sa iskustvom u ovakvim poslovima i odgovarajućom mehanizacijom”, napisala je fitopatološkinja.
Dodaje i da je “estetska vrijednost takvog stabla prilično upitna, te da ne treba očekivati da će drvo moći da kompartimentiše svoje ‘nedostajuće’ djelove”. Navodi i da je princip u formiranju drvoreda da se koriste jedna do dvije vrste, te preporučuje zamjenu istom vrstom.
Prema njenim riječima, drvored u Ulici IV proleterske je lošeg zdravstvenog stanja i treba razmišljati o njegovoj rekonstrukciji. To je, kako konstatuje, slučaj i sa drugim drvorednim stablima u užoj gradskoj zoni.
Ona pojašnjava da rekonstrukcija i formiranje novih drvoreda u gradskim sredinama spadaju u najzahtjevnije i najizazovnije poslove iz oblasti pejzažne hortikulture.
Zbog toga je predložila Komisiji za očuvanje i unapređenje gradskih zelenih površina da, u prvom koraku, formira katastar gradskog zelenila (za užu gradsku zonu), kako bi se sagledali potencijali i svi problemi zelenila, te kako bi se realnije i fazno planirale buduće aktivnosti, potrebe i finansije za tu namjenu.
Portal: Vijesti izvor
